इस पोस्ट में हमलोग बिहार बोर्ड के कक्षा 7 के संस्कृत अमृता भाग 2 पाठ 14 बोधगया (Bodh Gaya Class 7th Sanskrit Solutions) के सभी पाठ के व्याख्या को पढ़ेंगें।
चतुर्दश: पाठ:
बोधगया
(बोध गया)
अभ्यास के प्रश्न एवं उत्तर
मौखिक :
प्रश्न 1. अधोलिखितानां पदानाम् उच्चारणं कुरुतः
प्रसिद्धिम्, श्रद्धाम्, अश्वत्थवृक्षः, सहस्राधिकाः, निरञ्जना, शुष्यति, भ्रमणम् ।
संकेत : छात्र जोर-जोर से शुद्ध-शुद्ध उच्चारण करें ।
प्रश्न 2. अधोलिखितानां पदानाम् अर्थं वदतः
अवस्थित:, अद्यं, ततः परम्, उपविष्टस्य, सम्प्रति, अधुना
उत्तर—अवस्थित = स्थित । अद्य = आज । ततः परम् = उसके बाद । उपविष्टस्य = बैठे हुए का। सम्प्रति = वर्तमान में । अधुना = इस समय ।
लिखित :
प्रश्न 3. निम्नलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तरम् एकेन पदेन लिखत :
(क़) बोधगया कस्मिन् मण्डले अस्ति ?
(ख) सिद्धार्थः कदा बोधिं प्राप्तवान् ?
(ग) कस्य छायायां बुद्धः तपस्यां कृतवान् ?
(घ) मन्दिरे बुद्धस्य पाषाणमूर्तिः कस्मिन् आसने वर्तते ?
(ङ) बोधगयापार्श्वे का नदी प्रवहति ?
उत्तर— (क) गया, (ख) वैशाख – पूर्णिमायाम्, (ग) अश्वत्थवृक्षस्य, (घ) पद्मासने, (ङ) निरञ्जना ।
प्रश्न 4. कोष्ठात् उचितरूपं चित्वा रिक्तस्थानं पूरयत :
(क) विहारराज्यस्य गया- मण्डले बोधगया अस्ति । (गया-, नवादा-)
(ख) सिद्धार्थ: वैशाख पूर्णिमायां बोधिं प्राप्तवान् । (आषाढ-, वैशाख-)
(ग) बोधगयां प्राचीन: अश्वत्थ वृक्षः वर्तते । (वट-, अश्वत्थ-)
(घ) बुद्धस्य पाषाणमूर्तिः पद्म-आसने वर्तते । (पद्म-, सिंह-)
(ङ) मगधविश्वविद्यालयस्य मुख्यपरिसरः बोधगयायाम् वर्तते । (गयायाम्, बोधगयायाम्)
प्रश्न 5. निम्नलिखितानां शब्दानां प्रयोगेण संस्कृते वाक्यानि रचयत ।
बोधगया, अद्य, पाषाणमूर्तिः, · भक्तः, प्रशासनम् ।
उत्तर : बोधगया – बोधगया गयामण्डले वर्तते ।
अद्य – अद्य रविवासरं अस्ति ।
पाषाणमूर्ति – प्राचीन मंदिरे बुद्धस्य पाषाणमूर्तिः वर्तते ।
भक्तः – तुलसीदास: महान् भक्तः कवि आसीत् ।
प्रशासनम् – प्रशासनम् प्रशासकः करोति ।
प्रश्न 6. अर्थानुसारेण पदानि सुमेलयतः
पद अर्थ
(क) अद्य इस समय
(ख) सम्प्रति आज
(ग) अत्र वहाँ
(घ) तत्र यहाँ
(ङ) रमणीयम् देखने योग्य
(च) दर्शनीयम् मनमोहक
उत्तर :
पद अर्थ
(क) अद्य आज
(ख) सम्प्रति इस समय
(ग) अत्र यहाँ
(घ) तत्र वहाँ
(ङ) रमणीयम् मनमोहक
(च) दर्शनीयम् देखने योग्य
प्रश्न 7. रिक्तस्थानानि पूरयत
एकवचन द्विवचन बहुवचन
(क) ग्राम: ग्रामौ ग्रामा:
(ख) उपासकः उपासकौ उपासका:
(ग) धारयति धारयतः धारयन्ति
(घ) करोति कुरुत: कुर्वन्ति
प्रश्न 8. अधोलिखितानां पदानां सन्धि सन्धिविच्छेदं वा कुरुत:
(क) तस्य + एवं = तस्यैव
(ख) पदम् + आसने = पद्मासने
(ग) सहस्राधिका: = सहस्र + अधिका:
(घ) करुणायुक्तश्च = करुणायुक्तः + च
(ङ) तत्रैव = तत्र + एव
प्रश्न 9. सत्यम् अथवा असत्यम् लिखतः
(क) बोधगया बिहारस्य गयामण्डले अस्ति ।
(ख) राजकुमार: सिद्धार्थः आषाढ़पूर्णिमायां बोधिं प्राप्तवान् ।
(ग) अश्वत्थवृक्षस्य समीपमेवं बुद्धस्य प्राचीनं महाबोधिमन्दिरं वर्तते ।
(घ) बुद्धः वटवृक्षस्य छायायां तपस्यां कृतवान् ।
(ङ) बोधगयायां जलमन्दिरम् अस्ति ।
उत्तर : (क) सत्यम्, (ख) असत्यम्, (ग) सत्यम्, (घ) असत्यम्, (ङ) असत्यम् ।
Read more– Click here
Read class 10th sanskrit– Click here
Patliputra Vaibhawam class 10th Sanskrit arth YouTube- Click here